اِلْقاگَر»افزارهای الکترونیکی، غیرفعّال (پسیو) و معمولاً دو پایانه است که به آن «پیچه»، «سیم‌پیچ» یا «القاگر» نیز می‌گویند. عملکرد اصلی القاگر، مقاومت در برابر تغییرهای جریان الکتریکی می‌باشد. این افزاره معمولاً از رسانایی مانند یک سیم که به صورت سیم‌پیچ درآمده است و به دُور هستهای از جنس آهن یا کربُن خاص به نام «فِریت» پیچیده‌شده تشکیل میشود.
هنگامی که یک جریان الکتریکی از القاگر بگذرد، یک میدان مغناطیسیْ درونش ایجاد میشود و کارمایه در این میدان مغناطیسیْ موقّت ذخیره میشود. وقتی شدّت جریان الکتریکیْ تغییر کند، میدان مغناطیسی متغیّر با زمان، ولتاژی را در رسانا القا می‌کند و بر اساس «قانون القای الکترومغناطیسی فارادِی»، این ولتاژْ مانع از تغییر جریانی میشود که در القاگر قرار داشت؛ بنا بر «قانون لِنْز»، مسیر یک نیروی محرّکه‌ی الکتریکی (e.m.f) مخالف مسیر جریانی است که آن را سبب شده است.
مشخّصه‌ی اصلی القاگر، «القاوَری» می‌باشد که یکایش در دستگاه بین‌المللی یکاها (SI)، «هانْری» است و با (H) نمایانده میشود که به نام «جوزِف هِنْری»، دانشمند و فیزیکدان آمریکایی سده‌ی نوزدهم میلادی، نامگذاری شده است.
بیشتر القاگرها هستهای آهنربایی، ساخته‌شده از آهن یا فِریت دارند که سیم‌پیچ به دُور آنها بسته میشود و باعث افزایش میدان مغناطیسی و القاوَری میشود.
همراه مقاومتها و خازنها، القاگرها یکی از سه عنصر خطّی و غیرفعّال مشکّل مدارهای الکترونیکی می‌باشند. از القاگرها بطور گسترده در سامانههایی که با برق جریان متناوب کار می‌کنند، استفاده میشود. نمونه‌ی دیگری از کاربردهای القاگر، در سامانههای رادیویی می‌باشد.
از القاگرها برای جلوگیری از جریان متناوب نیز استفاده میشود؛ زیرا القاگر، جریان مستقیم را می‌گذرانَد، امّا مانع از گذر جریان متناوب میشود. القاگرهایی که به این منظور طرّاحی شده‌اند، «خفه‌کن» (مسدودکننده) نامیده می‌شوند. از دیگر کاربردهای القاگر می‌توان به استفاده از آنها در پالایه‌های الکترونیکی بجهت جداسازی نشانکها از بسامدهای گوناگون و در مدارهای تنظیم گیرنده‌های رادیو و تلویزیون نام بُرد.
کاربردهای القاگر
نمونه‌ای از یک القاگر با دو پیچه‌ی ۲۰mH (میلی‌هانْری) که در مدارهای منبع تغذیه کاربرد دارد.
از القاگرها در مدارهای آنالوگ و پردازش نشانک بطور گسترده استفاده میشود. از ترکیب القاگرها با خازنها و دیگر افزارههای الکترونیکی می‌توان پالایه برای نشانکها با بسامدهایی خاص ساخت.
گستره‌ی کاربرد این افزاره از مدارهای منبع‌های تغذیه با القاگرهایی با اندازه‌ی بزرگ برای جلوگیری از نوسانهای جریان ورودی، تا القاگرهایی با جثّه‌ی بسیار کوچک که پیرامون بافه‌های انتقال بسامدهای رادیویی قرار می‌گیرند تا از ادغام آنها باهم جلوگیری کنند، متغیّر است. از القاگرهای کوچک‌تر نیز در سامانههای دریافت و ارسال انواع نشانکها استفاده میشود.
با ترکیب دو یا چند القاگر می‌توان افزارهای به نام «ترانسفورماتور» ساخت که عضوی بنیادی در تمامی مدارهای تغذیه، انواع شارژکُنها و مدارهای مبدّل ولتاژ می‌باشد. با استفاده از ترکیب خط‌های شار مغناطیسی میان دو القاگری که یکی ثابت و دیگری در حال چرخش است، گشتاور نیرو ایجاد میشود که اساس کار موتورهای القایی می‌باشد.
از القاگر در مدارهای منبع تغذیه‌ی کلیدزنی بعنوان ذخیره‌گرهای کارمایه‌ی الکتریکی و واپایش ولتاژ استفاده میشود. همچنین القاگر در سامانههای انتقال الکتریسیته مانند، کاهنده‌ی ولتاژهای حاصل از صاعقه و محدودگر جریان کاربرد دارد.
با ما همراه باشید
مهندس شعبان نژاد
عالی استاد